Publicatie:Zeven tips voor de ontwikkeling van een collectiewebsite
De Vlaamse Kunstcollectie en haar partnermusea ontwikkelden de voorbije jaren een collectieluik voor hun website. Hoe pak je dat het best aan? Hieronder vind je enkele tips.
| Titel | Zeven tips voor de ontwikkeling van een collectiewebsite (Voorkeurstitel) |
| Locatie | |
| Uitgever | |
| Jaar van uitgave | 2022 |
| Rechten | CC-BY |
| Persistent ID |
Tip 1 De online collectie is de kers op de taart van een collectiegerelateerde digitale strategie
Een museumcollectie online brengen vergt medewerking van diverse (museum)medewerkers die elk een schakel vormen in het geheel. Conservatoren en registratoren zorgen ervoor dat collecties onderzocht en beschreven worden in collectieregistratiesystemen. Fotografen en beeldbeheerders werken aan goede reproducties en zorgen voor de juiste credits bij de beelden. Restauratoren kennen de kunstwerken vanbinnen en vanbuiten en kunnen ook boeiende verhalen rond restauraties brengen. Communicatiemedewerkers zijn verantwoordelijk voor de uitrol van websites en andere digitale (storytelling)tools, publieksmedewerkers maken de vertaalslag naar het publiek met relevant contextmateriaal. Musea kunnen vaak ook rekenen op vrijwilligers om mee te helpen aan het inventariseren en documenteren van de collectie.Een collectiewebsite realiseren vergt veel coördinatie om al deze rollen op elkaar afgestemd te krijgen en om dit te doen inpassen in een bredere digitale strategie.
Tip 2 Zoek goede voorbeelden
Kijk eens bij (internationale) collega’s hoe zij hun online collectieluik aangepakt hebben. Musea als The Met, Rijksmuseum, Städel Museum, Cleveland Museum of Art en J. Paul Getty Museum zetten de standaard. Bij deze en andere voorbeelden doe je zeker inspiratie op. Via welke ingangen kan je collectie-items doorbladeren? Welke velden uit het collectieregistratiesysteem worden getoond? Hoe zijn de zoekvelden en -facetten opgebouwd? Hoe worden zoekresultaten gevisualiseerd? Hoe worden beelden gepresenteerd en via welke viewer? Welke verhalen brengt het museum rond haar collectie? Hoe ontstaat een evenwicht tussen specifieke zoekopdrachten en spontane ontdekkingen?
Tip 3 Maak het schaalbaar
Een online collectiewebsite uitwerken kan met veel toeters en bellen gebeuren. Van gesofisticeerde zoekfaciliteiten over sterk uitgewerkte collectieverhalen tot virtuele dobbelstenen die trefwoorden combineren tot een kunstwerk uit de collectie: de mogelijkheden zijn eindeloos. Stel je einddoel vast, maar maak de wenslijst schaalbaar. Zo kan je stap voor stap toewerken naar een mooi én haalbaar resultaat voor je museum.
Tip 4 De gebruiker centraal
Analyseer de gebruikersstatistieken van je website via Google Analytics. Wat en hoe zoeken gebruikers? Hoe komen ze op je website terecht? Inzichten over je bestaande gebruikers kunnen helpen om het online collectieluik toegankelijk en gebruiksvriendelijk te maken. Maar ook, bouw verder op de wensen van die gebruikers. Wat wil de gebruiker zien en weten? Waarin is de gebruiker geïnteresseerd? Door deze vragen te stellen zal je ongetwijfeld tot andere beslissingen komen dan wanneer je het collectieluik samenstelt vanuit de inzichten van je museumcollega’s.
Tip 5 Zet een eigentijdse standaard in voor het tonen en delen van je digitale beelden
Er zijn vele mogelijkheden voor het delen van beelden via je website. Maar er is maar één internationaal protocol dat een totaaloplossing biedt voor alle beeldgerelateerde uitdagingen, en dat is IIIF. Hoor je het in Keulen donderen als je ‘IIIF’ hoort? De Collegagroep IIIF verzamelde al heel wat expertise rond deze internationale standaard voor de uitwisseling van beelden. Ook op de Kennisbank van meemoo vind je veel informatie als je wil experimenteren met IIIF voor je collectiewebsite. Ook voor andere (technische) vragen kan je daar terecht, bijvoorbeeld over het gebruik van persistente URI’s, standaarden en thesauri.
Tip 6 Zet een duurzame onderbouw op
Een website gaat maar een vijftal jaar mee. Daarna is het contentmanagementsysteem van de website hopeloos verouderd. Maar een goede onderbouw van die website, die moet doorgaans veel langer meegaan, verschillende opeenvolgende websites lang. De Vlaamse kunstcollectie ontwikkelde een ecosysteem, een digitale infrastructuur waardoor geautomatiseerd metadata en beelden voor tal van hergebruiksvormen kunnen doorstromen. De digitale infrastructuur bestaat uit verschillende componenten voor data- en beeldbeheer en sluit aan op het gebruikte collectiebeheersysteem van het museum. De tools worden open source aangeboden. KMSKA, Mu.ZEE, Musea Brugge en MSK Gent gebruikten deze digitale infrastructuur voor hun collectiewebsites.
Tip 7 Denk aan rechtenmanagement
Een van de stokpaardjes is rechtenmanagement. Het lijkt misschien een bijzaak, maar goed beeldmateriaal met een duidelijke licentie is een essentieel onderdeel van een collectieluik. Een eenduidige beeldstrategie voor je organisatie is een basisvoorwaarde voor je aan de slag gaat. Rechtenmanagement heeft immers gevolgen voor verschillende aspecten van je online collectiepresentatie: hoe groot kan je de beelden tonen, zijn ze downloadbaar en deelbaar? Zijn de rechten gecleared?