Help:Algemene taaltips

Het is onmogelijk om in dit handboek een overzicht te geven van alle frequent gemaakte fouten. Daarvoor heb je boeken als de Taalwijzer van Cocx. Controleer aan de hand van onderstaande tips waar jij persoonlijk meer aandacht aan moet besteden.

Er bestaan enkele uitstekende websites waarop zowat elke taalvraag beantwoord wordt. Als je het antwoord niet vindt, kun gratis advies vragen (zie Nuttige Links aan het einde van het document).

Schrijf samenstellingen zo veel mogelijk aaneen

Omdat in het Engels en zeker op het internet schijnbare willekeur heerst op dit vlak, raken steeds meer Nederlandstaligen in de war hoe het eigenlijk zit in hun eigen taal. De basisregel is nochtans vrij simpel: schrijf alles aaneen, behalve wanneer er spraakverwarring kan voorkomen. Kan er spraakverwarring voorkomen, dan gebruik je een liggend streepje.

Het is dus: standaardenregister, minimumstandaard, metadatabestand, cultureelerfgoedinstelling, video-opname, metadata-extractie (omdat wie geen Latijn kent, verkeerdelijk kan denken dat 'ae' een Latijnse uitgang is van metadata).

Voor oorspronkelijk Engelse termen geldt dezelfde basisregel. Er zijn echter nogal wat uitzonderingsregels. Lees de officiële regels eens grondig na op de Taaladvieswebsite: http://woordenlijst.org/leidraad/12/1/

Verbuig je adjectieven correct bij onzijdige woorden

Hieromtrent bestaat verwarring, omdat er in het Nederlands nogal wat versteende uitdrukkingen bestaan, meestal uit het juridische en ambtelijke register, waarbij het adjectief niet vervoegd wordt. Een voorbeeld waarmee CEST vaak te maken krijgt, is: het cultureel erfgoed. Pas echter zo veel mogelijk de onderstaande basisregels toe.

Is het lidwoord onbepaald (een, zo'n, ieder, elk of niets): geen -e
bv. een groot bestand, ieder semantisch register, zo'n ingewikkeld schema

Is het lidwoord bepaald (het, dat, dit, mijn, je, z'n, zijn ...): wel een -e
bv. het semantische web, dit belangrijke probleem, het culturele veld

Vermijd ingewikkelde werkwoordconstructies

Dit bespaart je plaats, leestijd en vaak vereenvoudigt het ook de zin. Enkele frequent voorkomende voorbeelden:

• niet: gebruik maken van, maar: gebruiken
• niet: ben je op zoek naar, maar: zoek je
• niet: X zou gedefinieerd/omschreven/… kunnen worden als, maar: X kun je definiëren als ...

Plaats je leestekens correct.

• Voor 'en' en 'of' plaats je heel zelden een komma.
• Voor 'omdat', 'want' en 'terwijl' schrijf je altijd een komma.
• Drie puntjes schrijf je ... zo of als volgt: appel, peer, banaan ...

Hoofdletters gebruiken

• Gebruik geen hoofdletters voor iets anders dan afkortingen. Dit komt agressief over, ALSOF JE ROEPT.
• Na een dubbelpunt hoef je geen hoofdletter te gebruiken.
• In een lijst gebruik je enkel een hoofdletter als er een zin volgt.

Schrijf grootheden zonder meervouds-s

Wanneer je 'bit' gebruikt als een grootheid, zoals je 'kg' of 'liter' zou gebruiken dus, dan mag er geen meervouds-s achter. Je zegt niet: "Ik koop 3 liters wijn" en dus ook niet: "Het bestand gebruikt 24 bits per pixel", maar: "Het bestand gebruikt 24 bit per pixel."

Als zelfstandig naamwoord krijgen deze woorden uiteraard wel een meervoud: Ik heb eventjes genoeg van die bits en bytes."

Andere kleine fouten

• overeenkomstig (die ermee overeenstemmen) vs. overeenkomend (die het goed kunnen vinden met elkaar)
• het best (bij voorkeur) vs. best (wel)
  • Juist zijn: "Dit kan je het best doen met..." en: "Ik vond die soep wel/best lekker."
• zo veel (vergelijking) vs. zoveel (hoeveelheid)
  • Als je 'als' kunt toevoegen, dan is het een vergelijking en schrijf je het dus van elkaar.
  • Als je het kunt vervangen door een hoeveelheid, schrijf je het aaneen.
  • Juist zijn: "zo veel (als) mogelijk" en: "Dat formaat heeft zoveel meer mogelijkheden dan het andere."
• minimaal (adjectief) vs. het minimum
  • Juist zijn: "de minimumstandaard, "de minimale vereiste", "dit is het minimum", "dit kun je minimaal doen".
• Niet 'restoratie', maar 'restauratie'.
• Niet 'driedimensioneel', maar 'driedimensionaal'.
• Niet 'geospatieel', maar 'geospatiaal'.

Afspraken binnen CEST (en PACKED)

• Spreek de lezer aan met 'je' of gebruik een imperatief. Niet: Voor meer uitleg of vragen kunt u een mail richten tot..., Maar: Wil je meer uitleg of heb je een vraag? Mail naar PACKED vzw.
• Gebruik je wilt/kunt/zult. Dit is een conventie die wordt toegepast door veel kranten, uitgeverijen, bedrijven en offciële instellingen.
• Schrijfwijze van enkele frequente dragers: cd, dvd, LaserDisc, MiniDV, DV-tape