Publicatie:Archival Resource Key (ARK)
Van erfgoedbeheerders wordt steeds meer verwacht dat ze informatie over hun collecties digitaal toegankelijk maken. Om dit op een duurzame manier te doen, dienen ze gebruik te maken van persistente identifiers (PIDs) of persistente URI’s, een methode om informatie uniek te identificeren en online beschikbaar te stellen door ze te koppelen aan onveranderlijke webadressen.
| Titel | Archival Resource Key (ARK) (Voorkeurstitel) |
| Locatie | META nummer 2022/2 |
| Uitgever | |
| Jaar van uitgave | 2022 |
| Rechten | CC-BY-SA |
| Persistent ID |
Auteur
Alina Saenko (meemoo, Vlaams instituut voor het archief)
Een boot? Een sleutel? Een PID!
Hoe kunnen ARKs hiervoor een oplossing bieden? ARK staat voor Archival Resource Key en is een richtlijn voor het bepalen van de structuur van de PID voor een informatieobject op het web. Deze standaard werd in 2001 geïntroduceerd door John Kunze en zijn collega’s van de California Digital Library. Ze wilden tegemoet komen aan de behoefte van de erfgoedsector aan een betrouwbare toegang tot online informatieobjecten op lange termijn. ARKs kunnen verschillende soorten informatieobjecten identificeren, o.a. digitale en fysieke objecten, levende wezens en concepten.
Zoals men een specifieke structuur kan bepalen voor inventarisnummers om erfgoedobjecten in een collectie uniek te identificeren, zo kan men ook een syntax bepalen voor een PID om die objecten online uniek te identificeren. ARK biedt een sjabloon voor zo’n PID.
Onderdelen
Een voorbeeld van een ARK is: https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/btv1b8449691v. Een ARK moet uit vier essentiële onderdelen bestaan:
- een domeinaam (https://gallica.bnf.fr);
- een ARK Label (/ark:), zodat de mensen en machines die zo’n label in een webadres lezen, weten dat dit adres de ARK-standaard volgt;
- een NAAN (/12148), een unieke code voor een erfgoedorganisatie geregistreerd in het Name Assigning Authority Number register;
- een Assigned Name of een identifier (/btv1b8449691v), die door elke organisaties zelf gevormd kan worden.
De combinatie van de laatste drie onderdelen - een ARK Label, een NAAN en een Assigned Name - maakt zo’n identifier globaal uniek, wat voor een ondubbelzinnige identificatie van online informatieobjecten zorgt. Een groot voordeel hiervan is dat men, ongeacht de mogelijke toekomstige veranderingen in de domeinnaam van de persistent URI (het eerste onderdeel), toch steeds dezelfde combinatie van de laatste drie onderdelen kan blijven gebruiken om een informatieobject online te identificeren.
Duurzaam beheer
De duurzaamheid van alle PID’s (ook ARKs) is compleet afhankelijk van het duurzame beheer ervan. Dat omvat niet enkel het inhoudelijke beheer, maar ook de technische infrastructuur die de webadressen op lange termijn online actief houdt. Dit kan centraal of decentraal georganiseerd worden, afhankelijk van de noden en mogelijkheden. In het eerste geval ben je beperkt in je beslissingen maar hoef je de infrastructuur niet zelf op te zetten, in het tweede geval beslis je zelf hoe je PIDs eruit zien maar moet je de infrastructuur zelf beheren.
ARK vormt daar een soort middenweg in: men is vrij om eigen domeinnaam en identifiers te kiezen, maar de finale structuur van de persistente URI’s moet de ARK-standaard volgen. Een erfgoedorganisatie dient bijvoorbeeld een NAAN-code aan te vragen die centraal geregistreerd en beheerd wordt door de ARK Alliance. Dit initiatief biedt ook een centrale oplossing voor de technische infrastructuur aan (de N2T resolver), maar elke organisatie is vrij om de ARKs ook via haar eigen infrastructuur te activeren. Sinds 2001 werden er al 8,2 miljard ARKs gecreëerd door meer dan 850 organisaties, o.a. bibliotheken, archieven, musea en overheidsorganisaties.