Publicatie:Computer says yes! De mogelijkheden van artificiële intelligentie voor de museumwereld verkend
Kan een machine menselijke intelligentie vertonen? In 1936 al beschreef Alan Turing een experiment om dit te testen. Artificiële intelligentie is in de museumwereld aan een opmars bezig. Door de toepassing van verschillende technieken in diverse proefprojecten ontstaan nieuwe inzichten voor de studie en het beheer van door musea, archieven en bewaarbibliotheken bewaarde objecten, documenten en boeken. Computers kunnen onder meer ingezet worden voor beeld- en tekstherkenning, patroonherkenning en automatisering. Aan de hand van een aantal use cases verkennen we in dit artikel de mogelijkheden.
| Titel | Computer says yes! De mogelijkheden van artificiële intelligentie voor de museumwereld verkend (Voorkeurstitel) |
| Locatie | |
| Uitgever | |
| Jaar van uitgave | 2021 |
| Rechten | CC-BY |
| Persistent ID |
VKC Enriched: geautomatiseerde transcriptie, datamining en machinelearning in functie van onderzoek
Met het project ‘VKC Enriched’ zet de Vlaamse Kunstcollectie samen met UGent (GhentCDH en Imec IDLab) in op verschillende mogelijkheden van artificiële intelligentie. De VKC en haar partnermusea sluiten hierbij aan bij een groeiende internationale praktijk.
Bij het deelproject ‘Saloncatalogi’ (samen met o.a. MSK Gent) wordt geautomatiseerde transcriptie en datamining via machinelearning voorzien op de catalogi van de negentiende-eeuwse kunstsalons. Het doel van het project is het digitaal ontsluiten van de saloncatalogi, samen met de daaruit via datamining verkregen metadata.
Het deelproject ‘Tronies’ bouwt voort op het kunsthistorisch onderzoek van Dr. Nico Van Hout (Hoofd Collectie KMSKA). Via machinelearningtechnieken gaan we op zoek naar de verschillende ‘tronies’ die Rubens of zijn atelier hergebruikten in verschillende schilderijen, etsen of tekeningen. We doen dit o.m. via beeld- en gezichtsherkenningstechnieken.
Iconografie
KMSKB en IDLab UGent werken samen aan een pilootproject dat focust op automatische detectie en annotatie van heiligen in schilderijen. Het project HENSOR wil niet alleen het zuiver beschrijvende niveau van de iconografie bestrijken, maar ook het eigenlijke onderwerp van wat wordt afgebeeld. De annotaties zullen worden gekoppeld aan internationaal gestandaardiseerde thesauri zoals ICONCLASS.
Met het project INSIGHT wordt ingezet op het automatisch koppelen van ICONCLASS-codes aan museumrecords van KMSKB en KMKG, aan de hand van beeld- en tekstelementen (multimodal techniques).
Ook bij de VKC leven plannen om dergelijke iconografische elementen geautomatiseerd op te sporen in de collecties.
Behoud en beheer van kunstwerken
Prof. Dr. Ann Dooms (VUB) zet in op de analyse van beelden door wiskundige bewerkingen. Aan de hand van patroonherkenning wordt bijvoorbeeld de artistieke stijl van een kunstenaar in kaart gebracht in geleerde reeksen van getallen. Maar ook voor de conservatie van kunstwerken kan deze techniek worden ingezet.
Het schilderij ‘Portret van Suzanne Bambridge’ (1891) van Paul Gauguin uit de collectie van KMSKB was erg beschadigd. Hogeresolutiebeelden leverden onvoldoende informatie op voor de herkenning van schade door de restaurator. Via wiskundige technieken werd daarom een computer getraind om schade op de geweven drager uit jute te herkennen. Artificiële intelligentie werd hier gebruikt als hulpmiddel om verder onderzoek te voeren en beslissingen te nemen in functie van de conservatie van het werk.
Bekijk de bijdrage van Ann Dooms aan de Universiteit van Vlaanderen, waarin ze haar werkwijze uit de doeken doet aan de hand van voorbeelden.
Metadataverrijking
Rijd Sint-Joris op een paard of op een motorfiets? Het Europese project ‘Saint George on a Bike’ wil de kwaliteit en kwantiteit van open metadata voor Europees cultureel erfgoed versterken door artificiële intelligentie. De computer wordt getraind om context en tijdsparamenters mee te nemen in de analyse van een beeld.
Het doel van het project is om objectbeschrijvingen te genereren en de verrijkte metadata beter doorzoekbaar te maken door gebruik van het semantisch web, NLP (neurolingüistisch programmeren), Information Retrieval en het gebruik van neurale netwerken.
Bezoek de projectwebsite op saintgeorgeonabike.eu.
Toolkit ethiek
In dit artikel beschreven we een aantal mogelijkheden met artificiële intelligentie voor museumcollecties. Maar zijn er ook grenzen aan de mogelijkheden met artificiële intelligentie? Wat zijn de uitdagingen voor het gebruik van data? The Museums and Artificial Intelligence Network bracht museumprofessionals en academici bijeen om te reflecteren over AI, ethiek en musea. Het resultaat is onder meer een toolkit, met handvaten voor musea die aan de slag willen gaan met AI-projecten.