Publicatie:IIIF: International Image Interoperability Framework

Samenvatting

Om te voorkomen dat beelden van collecties in silo’s opgesloten blijven, en dus niet kunnen worden uitgewisseld met andere toepassingen, is een raamwerk ontwikkeld voor hun uitwisseling: IIIF. Het volledige IIIF-raamwerk bestaat uit vier API’s, waarvan de twee belangrijkste de Image API en de Presentation API zijn.

Referentie

Titel	IIIF: International Image Interoperability Framework (Voorkeurstitel)
Locatie	META nummer 2020/1
Uitgever	meemoo - Vlaams instituut voor het archief
Jaar van uitgave	2020
Rechten	CC-BY-SA
Persistent ID

Trefwoorden

introductie | bibliotheekcollecties | archiefcollecties | museumcollecties | documentaire collecties | linked (open) data | toegankelijkheid | toegang en hergebruik | rasterbeelden |

Auteur

Annelies Van den Berghe (PACKED vzw / VIAA)

Opgesloten in silo’s

Bibliotheken, archieven en musea maken steeds vaker hun collecties manuscripten, schilderijen, 3D-objecten, bladmuziek, kranten, en kaarten online beschikbaar. Als ze daarvoor allemaal hun eigen systemen en raadplegingsplatformen gebruiken, blijven de beelden van die collecties echter opgesloten in silo’s: ze zitten dan vast in één toepassing en kunnen niet worden uitgewisseld met andere toepassingen.

Raamwerk

Om dat te voorkomen heeft een internationale gemeenschap van erfgoedinstellingen, musea en softwarebedrijven het initiatief genomen om een raamwerk te ontwikkelen voor de uitwisseling van dergelijke beelden. Door de specificaties van het IIIF-raamwerk te implementeren kunnen bibliotheken, archieven en musea niet alleen hun beelden online ter beschikking stellen, maar ook details van beelden en metadata raadpleegbaar maken, en annotaties en hergebruik mogelijk maken.

Voorbeeld van annotaties van een beeld: aanduiding op een weergave van het schilderij ‘De kroning van Napoleon’ van de erop afgebeelde personen. De annotaties in de foto kan je zelf in een IIIF-viewer bekijken op: https://tools.wmflabs.org/mirador/?manifest=https://tools.wmflabs.org/wd-image-positions/iiif/Q1231009/P18/manifest.json. Klik linksboven op het tekstballonnen-icoon om de annotaties weer te geven. CC0 (https://creativecommons.org/publicdomain/zero/1.0/deed.nl)

Als ze een beeldenserver inzetten die IIIF-compatibel is, kan de gebruiker die deze aanspreekt, inzoomen op een beeld en de grootte, kwaliteit of rotatie ervan wijzigen. Bovendien kunnen beelden uit verschillende IIIF-compatibele beeldenservers met elkaar vergeleken worden en over verschillende viewers heen geannoteerd worden. Onderzoekers van manuscripten kunnen zo bv. uit boeken gescheurde stukken perkament die verspreid geraakt zijn over verschillende collecties, virtueel weer samenstellen. Het project MMMONK van o.a. de Openbare Bibliotheek Brugge en de Universiteitsbibliotheek Gent wil met behulp van IIIF 734 gedigitaliseerde middeleeuwse manuscripten uit verschillende collecties samenbrengen in een virtuele bibliotheek.

API’s

Het volledige IIIF-raamwerk bestaat uit vier API’s (application programming interfaces), waarvan de twee belangrijkste de Image API en de Presentation API zijn.

De Image API maakt het mogelijk om verschillende vormen van een beeld op te vragen via een URL (webadres), op beelden in te zoomen en te kiezen in welke grootte je het beeld toont of welk deel van het beeld je toont. Daarbij worden geen nieuwe beeldbestanden aangemaakt maar in real time acties uitgevoerd op hetzelfde beeld.

De Presentation API zorgt ervoor dat een erfgoedobject op een correcte manier getoond wordt op een scherm, voorzien van de nodige metadata om het object te identificeren en de rechtenstatus te kennen. Dit gebeurt door middel van een zogenaamd manifest, een gestructureerd tekstbestand in JSON-formaat dat verwijst naar een beeld in de Image API. In zo’n manifest kan ook de structuur van complexe objecten worden opgenomen. Dat maakt het mogelijk om de gedigitaliseerde pagina's van een boek in de juiste volgorde te tonen. De metadata in het manifest stellen verder de gebruiker in staat om doorheen een boek te navigeren zonder daarbij uit het oog te verliezen op welke pagina hij zich bevindt. Met de Presentation API kunnen beelden ook verrijkt worden met annotaties.

De Belgische IIIF-gemeenschap

Voor de verdere ontwikkeling van het raamwerk zijn thematische en lokale communities belangrijk. Deze laatsten zorgen ervoor dat IIIF in een land ingang krijgt als standaard, en ze bepalen mee de agenda van verdere ontwikkelingen. Er is nog geen IIIF-groep in België, en ook het IIIF-consortium heeft nog geen Belgische of Vlaamse instellingen als lid. Er zijn al wel meerdere IIIF-gebruikers, o.a. UGent, LIBIS en het AfricaMuseum. Diverse andere instellingen bereiden IIIF-projecten voor, o.a. VIAA, de Vlaamse Kunstcollectie en de Koninklijke Bibliotheek. 

Bibliotheken, archieven of documentatiecentra

IIIF is zinvol voor bibliotheken, archieven of documentatiecentra die beelden van hun collecties online willen uitwisselen met anderen, via storytelling verbanden willen leggen met verwante collecties of crowdsourcingsacties willen opzetten. De IIIF-community heeft al heel wat opensourcesoftware ontwikkeld, die mogelijk ook nuttig is voor werking van jouw instelling. Check hiervoor https://github.com/IIIF/awesome-iiif, en volg de ontwikkelingen rond deze opkomende standaard.