Rechtenmetadata

Uit Meemoo Kennisbank
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Context

Bij de registratie van erfgoedcollecties wordt doorgaans weinig aandacht besteed aan de juridische beperkingen en verplichtingen op het gebruik van erfgoedobjecten. Gangbare modellen zoals de Basisregistratie bevatten weinig tot geen velden en invulregels voor het registreren van ‘rechtenmetadata’. Tot voor kort hadden collectiebeheerders ook weinig redenen om die informatie gestructureerd vast te leggen. Zolang erfgoedobjecten binnen de muren van de erfgoedinstelling toegankelijk worden gemaakt, kan de organisatie beroep doen op uitzonderingen in de wetgeving die hen beschermt tegen inbreuken op het intellectueel eigendomsrecht of de bescherming van persoonsgegevens. Dat wordt moeilijker vanaf het ogenblik dat erfgoedobjecten gedigitaliseerd worden en toegankelijk gemaakt worden via het web. Het wordt dan belangrijk om de rechtenmetadata en gebruiksvoorwaarden systematisch en op een gestructureerde manier te documenteren in de collectiedata en die vervolgens te laten meereizen met elke digitale reproductie van het erfgoedobject. Hierdoor kan elke hergebruiker de gebruiksbeperkingen op een erfgoedobject kennen en respecteren.

Registratie rechtenmetadata

Dit profiel werd opgesteld om de gangbare beschrijvingsmodellen voor erfgoedobjecten uit te breiden, enerzijds om te documenteren welke regelgeving van toepassing is op het erfgoedobject, anderzijds welke concrete gebruiksvoorwaarden daaruit volgen. Het profiel is een selectie van elementen en velden uit de groepen Rechten, Verkregen rechten, Toegekende rechten, Gebruik en Referentie. Dit profiel is gebaseerd op de volgende standaarden en publicaties:

Rechtenmetadata

De eerste stap is het onderzoeken van welke rechten er allemaal van toepassing zijn voor de objecten, reproducties en informatie in uw collectie: zijn er juridische beperkingen of rechten van derden van toepassing? welke rechten? van wie? hoe lang? Leg voor elk recht informatie over het recht en de rechthebbende vast. Deze groep van velden zou voor elke afzonderlijke type recht die je wilt beschrijven, ingevuld moeten worden.

Groep Element Veld Definitie Technische eigenschappen Beschrijvingsregels Voorbeeld
Data type Verplicht Herhaalbaar Terminologie Bijkomende Invulinstructie
Rechten Recht Identificatie recht Het veld 'identificatie recht' bevat een uniek identificatienummer voor een recht. getal/tekst verplicht niet herhaalbaar De waarde is niet noodzakelijk gelijk aan 'Referentie document'. Het kan gaan over een automatisch gegenereerde identifier of databanknummer van het record van het recht. R1993.123
Recht Type recht Het veld 'type recht' documenteert het soort recht dat op een object, een reproductie of een tekst van toepassing is. trefwoord verplicht niet herhaalbaar VASTE LIJST: auteursrecht, modellenrecht, naburig recht, portretrecht, gegevensbescherming, eigendomsrecht auteursrecht
Recht Term status recht Het veld 'term status recht' documenteert de stand van zaken in het proces van de rechtenstatusbepaling. trefwoord verplicht niet herhaalbaar VASTE LIJST: geen bescherming, beschermd, bescherming vervallen, onzeker, nog uit te klaren beschermd
Rechthebbende Naam rechthebbende Het veld 'naam rechthebbende' bevat de naam van de rechthebbende of vertegenwoordiger van een recht dat is verbonden aan een object, reproductie of tekst. naam facultatief herhaalbaar Albert Rubens
Recht Contactgegevens rechthebbende Het veld 'contactgegevens rechthebbende' documenteert de gegevens over de Organisatie of Persoon die door de Rechthebbende of vertegenwoordiger ervan is aangesteld om de rechten in zijn naam te beheren. vrije tekst facultatief herhaalbaar e-mail
Datum recht Einddatum recht Het veld 'einddatum recht' geeft de laatste dag weer waarop het verleende recht geldig is. datum facultatief
Datum recht Jaar publiek domein Het veld 'jaar publiek domein' geeft jaar weer waarop het erfgoedobject het publiek domein zal toetreden. Noteer in het veld Toelichting datum recht de argumentatie en de wijze waarop het jaar publiek domein tot stand is gekomen. datum facultatief 2152
Datum recht Toelichting datum recht Het veld 'toelichting datum recht' documenteert bijkomende informatie over de datering van het recht. vrije tekst facultatief 70 jaar na overlijdensdatum vervaardiger (werk), 70 jaar na publicatiedatum (anoniem werk), 50 jaar na herpublicatie (naburige rechten), 20 jaar na overlijden geportreteerde (portret), overlijdensdatum betrokkene (gdpr), 150 jaar na creatiedatum (berekend risio) 150 jaar na creatiedatum (berekend risio), uitgerekend aan de hand van de geboortedatum van auteur mbv publiekdomein tool
Recht Toelichting recht Het veld 'toelichting recht' geeft extra informatie over het recht. vrije tekst facultatief Dit veld is facultatief, maar belangrijk mbt risico-management en risico-analyse. Momenteel wordt dit veld in Erfgoedinzicht gebruikt voor verschillende dingen, zoals bijvoorbeeld het label voor de publieke ontsluiting
Referentie Referentie document Locatie referentie document Het veld 'locatie referentie document' bevat de plaats waar een document waarnaar wordt verwezen is opgeslagen in het collectie-informatiesysteem van een organisatie. C:Documenten/ Rechtenonderzoek/2003-03

Verkregen Rechten

Verkregen rechten zijn de door de organisatie (vb. museum) verkregen rechten voor het gebruik van een object, een reproductie of een tekst. Dus de rechten die de rechthebbende verleent aan een organisatie om iets te kunnen doen met het object of bijvoorbeeld de reproductie van het object.

Groep Element Veld Definitie Technische eigenschappen Bijkomende beschrijvingsregels Voorbeeld
Data type Verplicht Herhaalbaar Terminologie Invulinstructie
Verkregen rechten Verkregen recht Identificatie verkregen recht Het veld 'identificatie verkregen recht' bevat een uniek nummer die de toezegging van een licentie op het gebruik van rechten, niet in het bezit van de organisatie, identificeert. getal/tekst facultatief De waarde is niet noodzakelijk gelijk aan 'Referentie document'. Het kan gaan over een automatisch gegenereerde identifier of databanknummer van het record van het recht. R1993.123
Machtiging verkregen recht Type verkregen recht Het veld 'type verkregen recht' omschrijft het specifieke type recht waarvoor de licentie bij gebruik van toepassing is. trefwoord facultatief VASTE LIJST: auteursrechten, vermogensrechten, morele rechten, recht op naamsvermelding, reproductierecht, publieke mededelingsrecht, sublicentiëring, doorgifte, verwerking persoonsgegevens, verwerking bijzondere persoonsgegevens, gebruiksrecht publieke mededelingsrecht
Verlener rechten Type verlener rechten Het veld 'type verlener rechten' bevat het type van de persoon of instelling die het recht verleend heeft. trefwoord facultatief VASTE LIJST: maker, producent, uitgever, erfgenaam, CMO, geportretteerde, data subject, eigenaar, werknemer eigenaar
Verlener rechten Naam verlener rechten Het veld 'naam verlener rechten' omschrijft de naam van de persoon of de instelling die het recht verleend heeft. naam facultatief Albert Rubens
Verkregen recht Toelichting verkregen recht Het veld 'toelichting verkregen recht' beschrijft details of extra informatie die nergens anders beschreven zijn over het verkregen recht dat niet in het bezit van de organisatie is. trefwoord facultatief
Machtiging verkregen recht Type machtiging verkregen recht Het veld 'type machtiging verkregen recht' bevat de beschrijving van de manier waarop het recht werd verleend. trefwoord facultatief VASTE LIJST: vrije licentie, commercële licentie, overdracht rechten via contract, geregistreerd als OoC/OW, schenkings- of bewaargevingsovereenkomst, overeenkomst met eigenaar, formele toestemming, overeenkomst met eigenaar
Machtiging verkregen recht Status machtiging verkregen recht Het veld 'status machtiging verkregen recht' bevat de status van het aanvraagproces voor het verkrijgen van een licentie op rechten die niet bij de organisatie berusten. trefwoord facultatief VASTE LIJST: aangevraagd, toegewezen, geweigerd toegewezen
Machtiging verkregen recht Datum status machtiging verkregen recht Het veld 'datum status machtiging verkregen recht' omschrijft de datum waarop de verkregen rechtenstatus werd vastgelegd. datum facultatief 2000
Datum verkregen recht Begindatum verkregen recht Het veld 'begindatum verkregen recht' omschrijft de begindatum waarop het verkregen recht, niet in het bezit van de organisatie, in werking treedt. datum verplicht 2000
Datum verkregen recht Einddatum verkregen recht Het veld 'einddatum verkregen recht' omschrijft de laatste dag waarop het verkregen recht, niet in het bezit van de organisatie, geldig is. datum facultatief jaar dat vermeld is in de overeenkomst?
Datum verkregen recht Toelichting datum verkregen recht Het veld 'toelichting datum verkregen recht' documenteert bijkomende informatie over de datering van het verkregen recht. vrije tekst facultatief inschatting jaar publiek domein, uitgerekend aan de hand van de geboortedatum van auteur mbv publiekdomein tool
Referentie Referentie document Locatie referentie document Het veld 'locatie referentie document' bevat de plaats waar een document waarnaar wordt verwezen is opgeslagen in het collectie-informatiesysteem van een organisatie. vrije tekst facultatief C:Documenten/ Rechtenonderzoek/2003-03

Toegekende Rechten

Toegekende rechten zijn de rechten die de organisatie (vb. museum) zelf onder een bepaalde licentie verleent. Zo weet de ontvanger op welke manier het materiaal precies hergebruikt kan worden.

Groep Element Veld Definitie Technische eigenschappen Bijkomende beschrijvingsregels Voorbeeld
Data type Verplicht Herhaalbaar Terminologie Invulinstructie
Toegekende rechten Toegekend recht Identificatie toegekend recht Het veld 'identificatie toegekend recht' omschrijft een uniek nummer dat de toekenning van een licentie voor het gebruik van de rechten van de organisatie aangeeft. getal/tekst verplicht De waarde is niet noodzakelijk gelijk aan 'Referentie document'. Het kan gaan over een automatisch gegenereerde identifier of databanknummer van de record van de recht. R1993.123
Toegekend recht Type toegekend recht Het veld 'type toegekend recht' omschrijft het specifieke type recht dat door de organisatie in de licentie wordt verleend. trefwoord verplicht VASTE LIJST: auteursrechten, recht op naamsvermelding, reproductierecht, recht op publieke mededeling ("publicatierechten"), sublicentiëring, doorgifte,
Toegekend recht Toelichting toegekend recht Het veld 'toelichting toegekend recht' beschrijft details of extra informatie, nergens anders genoteerd, over de licentie voor het gebruik van de rechten van de organisatie. trefwoord verplicht VASTE LIJST: CC0, CC BY, betalende gebruikslicentie, consent, protocol en waar mogelijk URI's achter bv. CC licenties
Machtiging toegekend recht Status machtiging toegekend recht Het veld 'status machtiging toegekend recht' bevat de status van het proces bij het aanvragen van een licentie om de rechten van de organisatie te gebruiken. trefwoord
Machtiging toegekend recht Datum status machtiging toegekend recht Het veld 'datum status machtiging toegekend recht' omschrijft de datum waarop de Status machtiging toegekend recht werd vastgelegd. datum
Machtiging toegekend recht Gemachtigde toegekend recht Het veld 'gemachtigde toegekend recht' omschrijft de persoon die de definitieve goedkeuring verleent voor een licentie om de rechten van de organisatie te gebruiken. naam
Machtiging toegekend recht Datum machtiging toegekend recht Het veld 'datum machtiging toegekend recht' documenteert de begindatum vanaf wanneer een licentie voor het gebruik van de rechten van de organisatie geldig is. datum
Datum toegekend recht Begindatum toegekend recht Het veld 'begindatum toegekend recht' bevat de begindatum waarop een licentie in werking treedt. datum facultatief
Datum toegekend recht Einddatum toegekend recht Het veld 'einddatum toegekend recht' omschrijft de einddatum waarop een licentie verstrijkt. datum facultatief
Datum toegekend recht Toelichting datum toegekend recht Het veld 'toelichting datum toegekend recht' documenteert bijkomende informatie over de datering van het recht. vrije tekst
Aanvrager rechten Naam aanvrager rechten Het veld 'naam aanvrager rechten' bevat de naam van de persoon of de organisatie die een licentie aanvraagt voor het gebruik van rechten in het bezit van de organisatie. naam facultatief
Referentie Referentie document Locatie referentie document Het veld 'locatie referentie document' bevat de plaats waar een document waarnaar wordt verwezen is opgeslagen in het collectie-informatiesysteem van een organisatie. vrije tekst facultatief C:Documenten/ Rechtenonderzoek/2003-03

Rechtenlabel

Informatie nodig bij publieke ontsluiting

Groep Element Veld Definitie Technische eigenschappen Bijkomende beschrijvingsregels Voorbeeld
Data type Verplicht Herhaalbaar Terminologie Invulinstructie
Gebruik Referentienummer gebruik Waarde referentienummer gebruik Het veld 'referentienummer gebruik' bevat het unieke nummer dat is toegekend aan het gebruik van een object of groep objecten. Het nummer verwijst ook naar een dossier dat alle schriftelijke documentatie over het gebruik bevat. getal/tekst verplicht De waarde is niet noodzakelijk gelijk aan 'Referentie document'. Het kan gaan over een automatisch gegenereerde identifier of databanknummer. R1993.123
Type gebruik Term type gebruik Het veld 'term type gebruik' beschrijft de aard van het gebruik van een object. trefwoord facultatief vb. 'publieke ontsluiting' publieke ontsluiting
Beperkingen gebruik Label publieke ontsluiting Het veld ‘label publieke ontsluiting’ geeft een publiekslabel aan dat de gebruiksvoorwaarden op object en op reproductie (bv. naamsvermelding etc) samenbrengt en éénduidig naar de gebruiker communiceert. Bij voorkeur worden standaard labels gebruikt bv. CC licenties, rightstatements... vrije tekst facultatief bijvoorbeeld: publiek domein mark, in copyright mark, CC0, CC BY, CC BY-SA, CC BY-NC-SA, CC BY-NC-ND, unknown rightsholder, copyright undetermined, no known copyright, copyright not evaluated, contractual restrictions, other legal restrictions, EU orphan work Maak hier afspraken over in je organisatie © Albert Rubens - http://rightsstatements.org/vocab/InC-NC/1.0/ - https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/
Toelichting label publieke ontsluiting Het veld 'toelichting label publieke ontsluiting' geeft bijkomende informatie over het label publieke ontsluiting. vrije tekst facultatief bijvoorbeeld: jaar publiek domein object, berekend risico object, berekend risico reproductie, verkregen recht object, verkregen recht reproductie verkregen recht object en verkregen recht reproductie
Term beperkingen gebruik Het veld 'term beperkingen gebruik' geeft de beperkingen aan in het gebruik van een object of groep objecten. trefwoord facultatief VASTE LIJST: geen online publicatie, geen commercieel gebruik, geen download, geen raadpleging, enkel intra-muros raadpleging, enkel intern gebruik, enkel mits bijzondere toestemming , contractuele beperkingen collectiebewarende instelling, geen commercieel gebruik, geen download
Beschrijving beperkingen gebruik Het veld 'beschrijving beperkingen gebruik' geeft bijkomende informatie over de beperkingen in het gebruik van een object die nergens anders vermeld staat. vrije tekst facultatief volgens de afspraken met de rechthebbende
Datum beperkingen gebruik Het veld 'datum beperkingen gebruik' geeft de datum waarop de beperkingen in het gebruik van een object zijn vastgesteld. datum facultatief
Toelichting datum beperkingen gebruik Het veld 'toelichting datum beperkingen gebruik' documenteert bijkomende informatie over de datum waarop de beperkingen in het gebruik van een object zijn vastgesteld. vrije tekst facultatief vrije tekst
Credit line Tekst credit line Het veld 'tekst credit line' vermeldt de tekst die aangeeft dankzij welke persoon of instelling de verwerving van het object tot stand kwam en die moet worden vermeld op publicaties, tekstbordjes en dergelijke. vrije tekst facultatief Met dank aan Jan De Groot
Referentie Referentie document Locatie referentie document Het veld 'locatie referentie document' bevat de plaats waar een document waarnaar wordt verwezen is opgeslagen in het collectie-informatiesysteem van een organisatie. vrije tekst facultatief C:Documenten/ Rechtenonderzoek/2003-03
Overgenomen van "https://www.projectcest.be/w/index.php?title=Publicatie:Invulboek_objecten/Profielen/Rechtenmetadata&oldid=50398"