Publicatie:Publiekdomeindag 2024: voormiddag

Samenvatting

Publiekdomeincollecties omvatten werken waarop geen auteursrechtelijke bescherming (meer) rust en die onbeperkt online ontsloten kunnen worden. Daarom vormen ze een uitgelezen instap voor erfgoedinstellingen om te beginnen met een opendatabeleid. Publiekdomeindag biedt de erfgoedsector sinds 2018 een jaarlijks platform om nieuw materiaal dat in het publiek domein terechtgekomen is in de kijker te zetten. Het is een belangrijk sensibiliserings-, netwerk- en leermoment geworden. De negende editie van de nationale Publiekdomeindag ging door op 7 maart 2024 in de Koninklijke Bibliotheek van België (KBR).

Referentie

Titel	Publiekdomeindag 2024: voormiddag (Voorkeurstitel)
Locatie
Uitgever	meemoo - Vlaams instituut voor het archief
Jaar van uitgave	2024
Rechten	CC-BY-SA
Persistent ID

Trefwoorden

verslag | rechten en privacy |

In de voormiddag stelden we met mede-organisatoren KBR en Wikimedia België een programma samen dat gericht was op de Belgische context, met wat theorie en veel praktijk. In de namiddag was er een internationaal programma. We verwelkomden 55 deelnemers ter plekke en 76 deelnemers online.

Publiekdomeindag: wat en waarom?

Elk jaar komen er nieuwe werken in het publiek domein omdat de auteursrechtelijke bescherming, die in België tot 70 jaar na de dood van de auteur duurt, vervalt. Voor erfgoedinstellingen is dit hét materiaal bij uitstek waarmee ze hergebruik mogelijk kunnen maken. Met de jaarlijkse Publiekdomeindag bieden we de erfgoedsector een platform aan om hun open collecties in de kijker te stellen en om recente realisaties, goede praktijken en toekomstplannen uit te wisselen en wereldkundig te maken.

Publiekdomeindag 2024: ochtendprogramma

De voormiddagsessie op 7 maart bestond uit een algemene inleiding, showcases van recent ontsloten publiekdomeincollecties, concrete voorbeelden van hergebruik, aankondigingen van toekomstige activiteiten en de winnaars van de Wiki Loves Heritage fotowedstrijd. Bekijk de slides van de voormiddag hier. Sebastiaan Ter Burg legde de dag vast in foto's, bekijk ze https://www.flickr.com/photos/ter-burg/albums/72177720315300448/ en snuif de sfeer op!

Om te beginnen gaf meemoo-collega Ellen Van Keer een algemene inleiding op wat het publiek domein (al dan niet) is en wat de ontsluiting van publiekdomeincollecties voor erfgoedorganisaties kan betekenen.

Showcases van recent ontsloten collecties

Vervolgens werden enkele recent ontsloten publiekdomeincollecties toegelicht. Met Publiekdomeindag willen we een podium bieden aan instellingen die stappen zetten naar een opendatabeleid. bijvoorbeeld door een upload te doen naar Wikidata en Wikimedia Commons. Met onze jaarlijkse uploadworkshop ondersteunen we organisaties hierbij. Tijdens deze editie kwamen volgende ervaringen aan bod:

• Piet Janssens (KBR) lichtte het beleid en de realisaties toe van publiekdomeincollecties die de Koninklijke Bibliotheek van België in 2024 al oplaadde naar de Wikimedia-platformen. Ze ontsloten o.a. munten van Arsène Matton, bladmuziek en opnames van Joseph Jongen, etsplaten, afdrukken en tekeningen van Jean Brusselmans en werken van Elisabeth Wesmael
• Tanguy Habrand van de Archives et Musée de la Littérature deelde hun eerste positieve ervaringen en resultaten met uploads van publiekdomeinwerken naar de Wikimedia-platformen.
• Lie Cauwelier (Eperon d’Or) volgde onze Wikimedia-uploadworkshop in 2023. Tijdens Publiekdomeindag presenteerde ze de bevindingen en verwezenlijkingen van het traject dat vorig jaar werd opgezet om Belgisch schoenerfgoed in het publiek domein te ontsluiten als linked open data op de Wikimedia-platformen.
• Bart Magnus (meemoo) lichtte de resultaten toe van het DO IT!- project, waarin we verschillende partners ondersteunden om met behulp van de Publiekdomeintool de rechtenstatus van collecties te bepalen. De tool maakt o.a. gebruik van informatie over vervaardigers op Wikidata.
• Joeri Steegmans (Musea Brugge) presenteerde het project Hub! Van depot tot digicollectie, waarbinnen de collectie van de prenthandelaar Guy Van Hoorebeke werd opgeladen naar Wikidata en Wikimedia Commons.

(Creatief) hergebruik

De volgende sprekers gingen in op hergebruik van publiekdomeinwerken in de praktijk. Het ter beschikking stellen van werken is immers maar een deel van het verhaal. Als sector willen we waardecreatie aanmoedigen en creatief hergebruik faciliteren.

• Els Depuydt, Collyn Verlinde, Lisbeth Langouche (OB Brugge) presenteerden het project Vrouwen van papier. Hierin werden de persoonsdata uit het personenregister van het Guido Gezellearchief opgenomen in Wikidata en Wikipedia-pagina's geschreven over een aantal notabele briefcorrespondenten van Guido Gezelle. Hiermee helpen ze de genderkloof op Wikipedia te dichten.
• Dieter Dewitte (KMSKB / Ugent) presenteerde hoe machine learning toegepast kan worden op erfgoeddata. Met de op machine learning gebaseerde app Boeketje Kunst kan je bijvoorbeeld een boeket creëren met bloemen van beroemde schilderijen uit de collecties van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België.
• Rein Debrulle (meemoo) toonde verschillende (gratis en betalende) tools om IIIF-stories te bouwen. ​​Dankzij IIIF kan je bovendien over de grenzen van organisaties heen eenvoudiger verhalen bouwen rond collecties.
• Thomas Meynen (Waterzooi) presenteerde de interactieve game Please, touch the artwork die hij in opdracht van de Vlaamse overheid rond het oeuvre van James Ensor ontwikkelde. Aanwezigen konden het spel tijdens koffie- en lunchpauzes meteen spelen op een display in de gang. In de game werden er heel wat beelden gebruikt die de ontwikkelaar vond en downloadde op meemoo's kunst- en erfgoedbeeldbank artinflanders.be.
• Sven Lieber (KBR/ Ugent), presenteerde het MetaBelgica-project, een linkeddataplatform voor Belgische entiteiten die worden gedeeld tussen de federale wetenschappelijke instellingen in België.

Kers op de taart?

Collega Bart Magnus (meemoo) sloot de dag af met een blik op de toekomst en Geert Van Pamel (Wikimedia België) maakte de winnaars van de Wiki Loves Heritage-fotowedstrijd bekend.

Namiddagprogramma: internationaal perspectief

In de namiddag werd met een meer internationale blik gekeken naar problemen en verwezenlijkingen m.b.t. het beschikbaar maken van publiekdomeinwerken. Het verslag hierover volgt. Bekijk alvast de slides hier.