Publicatie:Rocky Tiger: digitalisering van 16mm zwart-wit film naar MXF-JPEG2000
Het onderwerp van deze gevalstudie is de preservering van het kunstwerk 'Rocky Tiger' (1971) van Jacques Charlier uit de collectie van het S.M.A.K. Deze 16mm film werd in zwart-wit gedraaid, heeft een mono klankband en duurt 3 minuten 48 seconden. Het betreft een uniek exemplaar
De kunstenaar gaf aan dat het werk niet alleen met een filmprojector, maar ook met een videoprojector getoond kan worden. Daarom koos S.M.A.K. voor de aanmaak van een digitale archiefmaster en vertoningskopie.
aanvulling Sofie Ruysseveldt van argos: Cinematek bezit Film collectif pour la Biennale de Paris de 1971 avec des séquences de Walter Swennen, Guy Mees, Leo Josefstein, Jacques Charlier, Bernd Lohaus, Panamarenko (16mm, 1971, 40 min.), waarin Rocky Tiger opgenomen werd. argos heeft een Betacam SP (nr. 2751) (telecinema) van deze compilatiefilm in collectie. Jacques Charlier vertelt zelf over deze compilatie: “Plutôt que de participer seul à la biennale, j’avais préféré produire le premier film d’artistes belges qui devait être ensuite converti en vidéos (ça n’a jamais été fait) suivant les conseils de Gerry Schum.” (E-mail van Jacques Charlier aan Veronique Despodt, 02/02/2012).
argos bezit ook Betacam SP-cassettes (nrs. 2632, 2634) van de compilatie Retrospectieve van de Belgische videokunst (1970-1977), part 1, getoond in de Nieuwe Workshop (later gefusioneerd met de Beursschouwburg) in 1983. Ook hier is Rocky Tiger opgenomen. In deze compilatie werd een overzicht geboden van videofragmenten geproduceerd in het I.C.C., Image Vidéo, C.A.P. (Ministerie van de Franse Cultuur) en Continental Video. Dit zowat anderhalf uur lange programma, naar een concept van videocriticus Eric de Moffarts, bevatte werk van o.a. Frank Van Herck, Danny Matthys, Jacques-Louis Nyst, Jacques Lizène, Jacques Lennep. Van alle voornoemde Betacam SP-cassettes beschikt argos ook over kopieën op Digital Betacam voor archiveringsdoeleinden (nrs. 2750, 2631, 2633).
| Titel | Rocky Tiger: digitalisering van 16mm zwart/wit film naar MXF/JPEG2000 (Voorkeurstitel) |
| Locatie | [ ] |
| Uitgever | |
| Jaar van uitgave | 2013 |
| Rechten | CC-BY-SA |
| Persistent ID |
Auteur
Veronique Despodt (S.M.A.K.) m.m.v. PACKED vzw
Status
Probleemstelling
1. Aanleiding
){kind=link}
Jacques Charlier (Liège, 1939) typeert zichzelf als ‘grossier van de Belgische humor / alle categorieën’. Zijn voornaamste thema's zijn de socio-culturele en economische problematiek van de kunst en van de kunstwereld. Hiervoor maakt hij zowel gebruik van schilderen en beeldhouwen als van fotografie, film, video, teksten, karikaturen en stripverhalen.[1]
De film 'Rocky Tiger' werd als onderdeel van de installatie 'Les documents du S.T.P. en collaboration avec André Bertrand' (1979) verworven door het toenmalige Museum van Hedendaagse Kunst.[2] De installatie vult een hele ruimte met verschillende soorten voorwerpen, zoals inktlapjes, ingekaderde foto’s en boeken. S.T.P. staat voor ‘Service Technique Province de Liège’, waar Jacques Charlier werkte voor hij zich voltijds op de kunst toelegde. Zijn collega André Bertrand maakte als amateurfotograaf heel wat beelden van personeelsactiviteiten, zoals uitstappen en feestjes. Vanaf 1964 begon Charlier de voorwerpen van de S.T.P. in een andere, artistieke context tentoon te stellen. Het werk groeide over de jaren heen en werd in zijn versie uit 1979 door het Museum van Hedendaagse Kunst verworven.
){kind=link}
){kind=link}
Op verschillende installatiezichten is het filmblik van 'Rocky Tiger' te zien. De voorwerpen in de installatie hebben geen vaste plaats. De ene keer hing het filmblik aan de muur (zie Afbeelding 2), de andere keer lag het op tafel (zie Afbeelding 3). De film zelf werd niet getoond.
){kind=link}
De film 'Rocky Tiger' en het filmblik kunnen volgens de kunstenaar als een apart kunstwerk beschouwd worden.[3] Ter documentatie zijn de (doos van de) audiocassette en een documentatiemap toegevoegd (zie Afbeelding 4).[4]
Volgens Jacques Charlier mag de film 'Rocky Tiger' als autonoom kunstwerk niet enkel met een filmprojector maar ook met een videoprojector getoond worden.[5] In het kader van een historische overzichtstentoonstelling verkiest hij projectie van de film zelf. Op thematische tentoonstellingen volstaat projectie van video. Gezien het snelle in onbruik raken van 16mm projectieapparatuur is het projecteren van een digitale videokopie een makkelijkere optie voor het S.M.A.K. dan het projecteren van de 16mm filmkopie. Van de kunstenaar mag het werk gedigitaliseerd worden, waardoor voor projectie van een digitale vertoningskopie vertrokken kan worden.
2. Omvang
'Rocky Tiger' (1971) is een 16mm film die in zwart/wit werd gedraaid. De kopie in bezit van S.M.A.K. is een omkeerfilmkopie (positief) van de originele opname op omkeerfilm (positief)[6] en heeft optische klank (mono). De speelduur is 3 minuten 48 seconden.
De film toont een interview met Rocky Tiger, een collega van Jacques Charlier bij S.T.P. De man vertelt dat hij liever muzikant was geworden. Op vraag van Charlier geeft Rocky Tiger, samen met zijn band, een Elvisimitatie met het nummer 'Blue Suede Shoes'.
De begingeneriek toont dat ook Claude Delfosse aan de film meewerkte. De film en de audiocassette werden gerealiseerd in samenwerking met Marc Poirier van galerie Xone (Antwerpen).[7]
3. Motieven voor digitalisering
Volgens Jacques Charlier mag de film 'Rocky Tiger' niet enkel met een filmprojector maar ook met een videoprojector getoond worden.[8] Het werk kan gedigitaliseerd worden en voor projectie kan van een digitale vertoningskopie vertrokken worden.
Voor Charlier is de hoofdzaak dat de inhoud van de film goed bewaard blijft. In het kader van een historische overzichtstentoonstelling verkiest hij projectie van de film zelf. Op thematische tentoonstellingen volstaat een projectie van een videokopie.[9] Omwille van de hoge kostprijs en de betrekkelijk goede staat van het origineel liet het S.M.A.K. (nog) geen nieuwe negatieven (beeld en geluid) aanmaken.
){kind=link}
De 16mm film werd oorspronkelijk bewaard in het originele metalen filmblik waarop in zwarte stift geschreven staat: 'Rocky Tiger 71 / 16mm noir et blanc / Blue Suede Shoes'. Aan de buitenzijde van het blik bevinden zich enkele roestvlekken (zie Afbeelding 5). Ondertussen werd de film ondergebracht in een nieuw metalen filmblik. Op aangeven van Charlier blijft het blik zoals het is en wordt het niet gerestaureerd.[10]
){kind=link}
In het filmblik bevonden zich een korte filmstrip (16mm) en een film (16mm, zwart-wit, mono) met een lengte van 3 minuten 48 seconden. De film is Agfa Gevaert 1S, vervaardigd uit celluloseacetaat. Bij het openen van het blik werd geen geur waargenomen. De zuurtegraad werd gemeten met een Danchek 24-Hour Acidity Tester (03/02/2012). Het resultaat was ph 5,0 (zie Afbeelding 6). Volgens de tester duidt dit op het volgende: No Smell – Level 1 – Degradation is increasing.
Naast de strip die werd bewaard in het filmblik werd ook nog een andere teruggevonden in de documentatiemap. Deze twee filmstrips zouden chutes uit het origineel kunnen zijn. Ze zijn nu samengevoegd in de documentatiemap.
4. Knelpunten
Alhoewel S.M.A.K. geen instelling is die gespecialiseerd is in de bewaring van audiovisueel erfgoed, bezit het museum een collectie mediakunst die zij even optimaal wenst te behouden en beheren als haar andere collecties. S.M.A.K. heeft op het vlak van het behoud van haar collectie mediakunst al flinke inspanningen geleverd en werkt actief aan de uitbouw van haar expertise.
Bij de overweging om de films te digitaliseren werd S.M.A.K. echter geconfronteerd met een aantal specifieke technische obstakels.
- Een gebrek aan specifieke kennis (en digitaliseringsapparatuur):
Omdat de duurzame digitalisering van film echter een complexe zaak is, moest S.M.A.K. aanvullend onderzoek doen. Voor de digitaliseringsapparatuur was het museum aangewezen op een gespecialiseerd digitaliseringslabo.
- Het bepalen van de kwaliteitseisen:
Een gebrek aan de specifieke kennis m.b.t. de duurzame digitalisering van film maakt het lastig om op voorhand technische eisen vast te leggen. De kwaliteitseisen moeten niet enkel stroken met de eisen voor een duurzame bewaring maar ook met het beschikbare digitaliseringsbudget. Zonder de kennis opgedaan in haar aanvullend onderzoek was het voor S.M.A.K. moeilijk om achteraf te controleren of het uiteindelijke resultaat van het digitaliseringslabo voldoet.
Methode
Het eigenlijke digitaliseringsproces werd opgesplitst in een aantal fases die door de verschillende projectpartners werden uitgevoerd.
1. Doelstellingen, budget, auteursrechten, inspectie, kwaliteitseisen en aanbesteding
De eerste reeks acties werden ondernomen door S.M.A.K.:
- het bepalen van de doelstellingen van de digitalisering;
- het bepalen van het beschikbare digitaliseringsbudget;
- het afsluiten van een overeenkomst met Jacques Charlier m.b.t. de auteursrechten;
- het oppervlakkig visueel inspecteren van het materiaal;
- het omschrijven van de digitaliseringsopdracht (en kwaliteitseisen);
- het zoeken van een geschikt digitaliseringslabo en het opvragen van een prijsofferte.
2. Inspectie, digitalisering, synchronisatie en transcodering
Vervolgens werd een tweede reeks acties ondernomen door het digitaliseringslabo DeJonghe Film Postproduction (Kortrijk), een labo waarmee S.M.A.K. goede ervaringen heeft:
- het inspecteren, reinigen en waar nodig fysiek restaureren van het materiaal;
- het digitaliseren van het beeld en de klank volgens de vooropgestelde kwaliteitseisen;
- het transcoderen van de resulterende bestanden naar een moederbestand met een formaat en codec die beantwoorden aan de eisen voor langetermijnbewaring;
- het aanmaken van kwalitatieve raadplegingskopieën.
3. Controle en checksums
Dit werd gevolgd door een een derde reeks acties die werden ondernomen door S.M.A.K. en DeJonghe Film Postproduction:
- het controleren van de kwaliteit van de afgeleverde bestanden;
- het aanmaken van checksums voor de digitale moederbestanden.
4. Ontsluiting en bewaring
S.M.A.K. neemt zelf verder de taak op zich om
- de werken en de digitale kopieën te beschrijven;
- de digitale bestanden en hun metadata voor de lange termijn te bewaren.
Resultaten
De digitalisering van de film werd succesvol afgerond. De 16 mm film met optische klank werd voor archiveringsdoeleinden gedigitaliseerd als een 2K scan[11] (TIFF-16 bit) in DPX.[12] Voor de raadplegingsbestanden werd geopteerd voor het DCP-formaat (wat een bepaalde specificatie is van een Motion JPEG2000-bestand in een MXF-wrapper) en voor een MOV Apple ProRes 422 (HQ).
Hieronder worden een aantal technische aspecten van het digitaliseringsproces verder toegelicht.
1. Digitaliseringsprocedé: telecine vs. scanning
Bij het digitaliseren van film zijn er twee verschillende methodes mogelijk: 'telecine' of 'scanning'. Bij telecine wordt een film, tijdens het afspelen, opnieuw door een beeldvormend apparaat opgenomen en omgezet in een videosignaal (vroeger analoog, nu digitaal). Bij scanning daarentegen wordt een film beeld per beeld gescand en vervolgens als een sequentie bewaard in een digitaal bestand.
Een belangrijke technische hindernis bij de omzetting van analoge film naar een digitaal bestand is de beeldsnelheid. Typisch voor 16mm films is dat zij vaak werden opgenomen met een beeldsnelheid die lager is (in dit geval 24 beelden/seconde) dan wat gebruikelijk is video (25 beelden/seconde). Bijgevolg moeten zij dus ook tegen deze lagere beeldsnelheid bekeken worden. Bij digitalisering levert dit een extra complicatie op. Beelden moeten tijdens de digitalisering of het afspelen volgens een bepaald patroon worden verdubbeld om tot een beeldsnelheid van bijvoorbeeld 25 beelden/seconde te komen, zonder dat dit echter visueel opvalt. Indien elke beeld van de oorspronkelijke film één-op-één zou worden overgezet en de afspeelsnelheid 25 i.p.v. 24 beelden per seconde zou zijn, zou de speelduur van de digitale kopie korter zijn dan van de oorspronkelijke film. Eenzelfde synchronisatieprobleem kan zich ook stellen bij de klank.
Rekening houdend met de kwaliteit van het originele materiaal, het beoogde gebruik van het digitale materiaal door S.M.A.K. en het beschikbare budget, werd beslist om de films met behulp van 'scanning' te digitaliseren naar 2K (TIFF 16-bit). Scanning naar een hogere resolutie (bv. 4K) zou mogelijk nog een betere kwaliteit en extra toepassingsmogelijkheden opleveren, maar ook leiden tot hogere digitaliserings- en opslagkosten, terwijl deze extra kwaliteit en toepassingsmogelijkheden niet zijn vereist door S.M.A.K.
2. Kwaliteitseisen
Het labo DeJonghe Film Postproduction leverde 3 sets digitale bestanden:
- De moederbestanden (DPX en WAV/PCM) die eigenlijk in de eerste plaats geschikt zijn voor (post)productie, maar ook gebruikt kunnen worden voor de bewaring door de erfgoedinstelling - alhoewel de omvang zo groot is dat enkel een professioneel lab ermee aan de slag kan.
- De raadplegingsbestanden (DCP: MXF/Motion JPEG2000 en MXF/PCM, en MOV/ProRes/PCM) die gebruikt worden voor vertoning.
Overwogen moest worden in welk formaat de digitale bestanden afgeleverd zouden worden. Onder andere de US National Archives en het Nederlandse Beeld en Geluid gebruiken DPX als archiveringsformaat voor film (in combinatie met WAV voor audio).
DPX is een goed archiveringsformaat voor digitale beelden: het is een open en robuust bestandsformaat, wordt voldoende ondersteund door professionele software en actief beheerd door de SMPTE. Maar DPX blijft in eerste instantie een bestandstype voor (post-)productiedoeleinden. Aan gebruik in erfgoedcollecties zijn een drietal nadelen verbonden.
- De DPX-bestanden zijn omvangrijk en moeilijk te verwerken door de IT-infrastructuur van een gemiddelde erfgoedinstelling.
- DPX kan enkel digitale beelden coderen en geen geluid: geluidsbestanden moeten dus apart bewaard worden en professionele beeldverwerkingsoftware is nodig om beeld en geluid te synchroniseren.
- Bij DPX gebeurt het ‘nesten’ van contextuele en administratieve metadata niet efficiënt, aangezien elk bestand maar één digitaal beeld codeert. Dit creëert een enorme hoeveelheid redundante informatie.[13]
Deze nadelen worden goed ondervangen door de combinatie MXF/Motion JPEG2000. De omvang van het totale werk kan door lossless compressie gereduceerd worden en de MXF-wrapper laat toe om beeld, geluid en metadata samen te verpakken. Hierbij dient nog vermeld te worden dat de combinatie MXF/Motion JPEG2000 als technisch meest duurzame oplossing aanbevolen wordt in het European Digital Cinema White Book (J.-M. Mas Ribés, 2007, Presses Universitaires de Louvain) en door het Digital Cinema Initiative. In België is het formaat aanbevolen in het kader van het project EDCine (2007-2010), waarin onder andere het Koninklijk Belgisch Filmarchief/Cinematek participeerde[14].
Aangezien 'Rocky Tiger' relatief kort duurt (3 minuten 48 seconden) werd geopteerd om de DPX-bestanden als archiveringsmaster bij te houden – bijvoorbeeld voor het geval er samen met de kunstenaar een grading of helderheids- en contrastcorrecties wordt uitgevoerd.
Afgeleid van de DPX werd voor de raadplegingsbestanden een DCP-formaat (wat een bepaalde specificatie is van een Motion JPEG2000-bestand in een MXF-wrapper) en een MOV Apple ProRes 422 (HQ) gevraagd.
| Archiveringsbestand | Raadplegingsbestand | Raadplegingsbestand | |
|---|---|---|---|
| Video | |||
| Bestandsformaat | DPX lineair | MXF (OP-1a) | Quicktime MOV |
| Codec | Geen | Motion JPEG2000 (FourCC: mj2c) | Apple ProRes 422 (HQ) (FourCC: apch) |
| Compressie | Geen | Lossless compressie | Lossy gecomprimeerd |
| TV-standaard | Niet van toepassing | Niet van toepassing | PAL |
| Beeld aspect ratio | 4:3 | 4:3 | 4:3 |
| Aspect ratio pixel | 1:1 (vierkant) | 1:1 (vierkant) | 1:1 (vierkant) |
| Beeldgrootte | 2048 x 1536 pixels | 2048 x 1080 pixels | 1920 x 1080 pixels |
| Beeldsnelheid | geen (beeldsequentie) | 24 beelden/seconde | 25 beelden/seconde |
| Bitdiepte | 16 bits | 12 bits | 10 bits |
| Kleurruimte | RGB | XYV | YUV |
| Chroma subsampling | geen subsampling | 4:2:2 (zwart-wit, niet van toepassing) | 4:2:2 |
| Interlacing | Geen | Geen | Geen |
| Audio | |||
| Codec | PCM | PCM | PCM |
| Compressie | Ongecomprimeerd | Ongecomprimeerd | Ongecomprimeerd |
| Aantal kanalen | Twee (mono) | Twee (mono) | Twee (mono) |
| Bitdiepte | 24 bits | 24 bits | 24 bits |
Alle drie formaten hebben vierkante pixels. De DPX 2048x1536 is full frame, bij de twee andere formaten zijn er links en rechts zwarte stroken toegevoegd om het beeldkader van de DCP-of HD-formaten volledig te vullen. Het zichtbare beeld heeft steeds een 4:3 aspect ratio. Bepaalde servers zullen geen niet-gestandaardiseerde containers afspelen. Technisch is het mogelijk om een ProRes 2048x1536 aan te maken, maar het zou moeilijk zijn om dit bestand af te spelen op de meeste monitors.
De afspeelsnelheid van een ProRes-bestand is metadata die is opgeslagen in de container en die naar believen veranderd kan worden. Het aantal beelden in de fysieke film, een DPX-sequentie, een ProRes- of MXF-container zal steeds identiek zijn. Een film kan geprojecteerd worden aan verschillende snelheden (bv. 24 of 25 beelden per seconde) door het wijzigen van de afspeelsnelheid van de projector, bij een DPX-sequentie kan dit door de instellingen te wijzigen van de software die gebruikt wordt om het bestand af te spelen, en bij een ProRes-bestand door het wijzigen van de metadata in de Quicktime-container. Voor gemiddeld gebruik is 25 beelden per seconde de veiligste optie in landen die de 50Hz PAL als standaard hanteren aangezien alle niet-professionele televisies en monitors 25 beelden per seconde weergeven.
De originele film heeft een mono klankband; er is slechts één klankspoor. Aangezien de meest moderne formaten minstens twee kanalen ondersteunen, is het een goede praktijk om uit veiligheidsoverwegingen de mono klank te kopiëren naar beide kanalen. Dit resulteert echter niet in stereo klank aangezien de klank op beide sporen identiek is.
3. Digitaliseringsprocede
){kind=link}
){kind=link}
Na het aanplakken van een aanloopstrook – die voor bescherming zorgt bij het inleiden – gebeurde een controle van de film, gevolgd door een reiniging in de machine. De film werd vervolgens manueel (tussen de vingertoppen) gecontroleerd op scheurtjes en perforaties (zie Afbeelding 7). Een eventuele herstelling van slechte lassen bleek niet nodig. Er werd een extra aanloopstrook aangezet (Afbeelding 8). Tenslotte werd de film op de montagetafel bekeken om de scan (inhoud, ondertitels, begin-einde) te bepalen.
){kind=link}
De film werd in de Oxberry Cinescan aangebracht en de instellingen van kadrering (manueel), kleur (Monochrome SNAP (shot auto)) en formaat (16-bit TIFF) werden bepaald (zie Afbeelding 9). Het scannen van kleurenfilm duurt ongeveer 1 uur voor 1 minuut film (3 opnames RGB per beeldje). Het scannen van zwart-witfilm, wat hier het geval is, duurt 3 maal minder lang (1 opname per beeldje). Het geluid werd achteraf met een andere machine gedigitaliseerd.
){kind=link}
){kind=link}
Het stof zichtbaar in beeld tijdens het scannen, is stof afkomstig van de camera, niet van de film. Voor de start van het scannen werd het witste wit ingesteld op basis van één van de eerste frames. Toen na een poosje een gedeelte met ondertitels kwam, bleek dat die ingebrand waren en daardoor wel zéér wit, witter dan het eerst ingestelde witste wit. Het ingestelde witste wit werd vervolgens aangepast en het scannen herstart (zie Afbeeldingen 10 en 11).
Na het scannen werden eventuele slechte lassen, krassen, enz. (manueel) digitaal gerestaureerd. Belangrijk is dat de authenticiteit behouden bleef.
Alhoewel voor de DCP (MXF OP-1a/Motion JPEG2000) werd gebruikt is de klank voorlopig niet gesynchroniseerd omdat DeJonghe Film Postproduction oorspronkelijk enkel het beeld had gedigitaliseerd zonder de klank. De klank werd pas gedigitaliseerd nadat reeds een digitaal bestand met het beeld was afgeleverd. Op zich is dit geen probleem omdat klank achteraf aan de MXF kan worden toegevoegd. In een post-productie workflow is het een goede praktijk om een WAV- of BWF-bestand van de klankband gescheiden te houden van het beeld. Het is technisch niet noodzakelijk om het beeld en de klank samen te hebben en gesynchroniseerd. Voor een instelling als S.M.A.K. die niet gespecialiseerd is in de bewaring van (digitaal) audiovisueel erfgoed is het echter beter om het beeld en de klank samen synchroon te hebben in de MXF OP-1a/Motion JPEG2000. S.M.A.K. heeft de DeJonghe Film Postproduction dan ondertussen ook gevraagd om een nieuw bestand aan te maken dat voldoet aan deze wens.
4. Kwaliteitscontrole
S.M.A.K. controleerde de bestanden na oplevering. Deze controle omvatte drie verschillende stappen.
- Een controle op de aanwezigheid van virussen:
Deze controle werd uitgevoerd met de gratis ClamXav-viruschecker voor OSX. - Een controle of de digitaliseringsopdracht volledig was uitgevoerd:
Voor de visuele controle van zowel de MXF- en MOV-bestanden als de raadplegingskopieën werd gebruikt gemaakt van de open source VLC-player. - Een controle op de conformiteit van de digitale objecten:
De controle op de conformiteit omvatte een controle van de bestandsformaten, codecs en andere kwaliteitsparameters. Hierbij werd gebruik gemaakt van VideoSpec en MediaInfo, open source software die de in de bestanden opgeslagen metadata onttrekt. Open source software voor bestandsvalidatie (zoals JHOVE) is spijtig genoeg niet geschikt voor dergelijke audiovisuele bestanden.
Omdat er met DeJonghe Film Postproduction geen afspraak was gemaakt over de creatie en aanlevering van checksums, werden de md5-checksums door S.M.A.K. zelf aangemaakt (opgeslagen in md5-, sfv- en csv-bestanden). Voor de creatie van de checksums werd gebruikt gemaakt van de Checksum+ software voor OSX.
5. Bewaring
Het is nu aan S.M.A.K. zelf om ervoor te zorgen dat de bestanden goed beschreven worden en dat zowel de metadata als de bestanden op een goede manier worden bewaard.
- Archiveringsbestand (DPX/TIFF/PCM): 18,9 (x5720) MB + 34,3 MB (audio) of 105,6 GB in totaal;
- Raadplegingsbestand (DCP: MXF/Motion JPEG2000/PCM): 2,86 GB (video) + 68,8 MB (audio) of 2,93 GB in totaal;
- Raadplegingsbestand (MOV/Apple ProRes 422 HQ/PCM): 5,11 GB.
Contactgegevens
- S.M.A.K. (Gent), E: Veronique.Despodt@smak.be, T: ++32 (0)9 221 17 03
- PACKED vzw - Expertisecentrum Digitaal Erfgoed (Brussel), E: info@packed.be, T: ++32 (0)2 217 14 05
- DeJonghe Film Postproduction (Kortrijk), E: info@postproduction.be, T: ++32 (0)56 350 710
Voetnoten
- ↑ http://www.smak.be/collectie_kunstenaar.php?kunstenaar_id=31 en http://www.smak.be/tentoonstelling.php?la=nl&id=64, geconsulteerd op 18/01/2013.
- ↑ Op een oude overzichtslijst van deze installatie staat ook de film 'Sortie S.T.P.'. Deze bleef niet bewaard.
- ↑ E-mail van Jacques Charlier aan Veronique Despodt, 09/02/2012.
- ↑ Volgens Charlier bestaat er een door galerie Xone (Antwerpen) uitgegeven tekst, maar die werd niet teruggevonden (e-mail van Jacques Charlier aan Veronique Despodt, 09/02/2012). In de documentatiemap vindt men voorbereidende teksten.
- ↑ E-mail van Jacques Charlier aan Veronique Despodt, 09/02/2012.
- ↑ Analyse door Dirk De Jonghe. Dit procédé is momenteel niet meer mogelijk. Van de omkeerfilm kan een internegatief gemaakt worden, waarvan dan op zijn beurt een positief getrokken kan worden.
- ↑ E-mail van Jacques Charlier aan Veronique Despodt, 02/02/2012.
- ↑ E-mail van Jacques Charlier aan Veronique Despodt, 09/02/2012.
- ↑ E-mail van Jacques Charlier aan Veronique Despodt, 21/01/2013.
- ↑ E-mail van Jacques Charlier aan Veronique Despodt, 23/02/2012.
- ↑ http://www.projectcest.be/index.php/2K
- ↑ E-mail van Rony Vissers (PACKED) aan Veronique Despodt, 12/07/2012; Filip Boudrez, Willem Vanneste & Rony Vissers, Handboek digitaliseren van analoge audiovisuele objecten (beeld en geluid), Antwerpen/Brussel, 2011.
- ↑ E-mail van Rony Vissers (PACKED) aan Veronique Despodt, 12/07/2012.
- ↑ E-mail van Rony Vissers (PACKED vzw) aan Veronique Despodt, 12/07/2012; Filip Boudrez, Willem Vanneste & Rony Vissers, Handboek digitaliseren van analoge audiovisuele objecten (beeld en geluid), Antwerpen/Brussel, 2011.