Publicatie:Verslag Collegagroep Digitale Collectieregistratie
Op 16 maart 2023 kwam de collegagroep digitale collectieregistratie voor de elfde keer samen. Deze keer op het menu? Vier collega’s uit de cultureelerfgoedsector deelden de resultaten van hun afgelopen registratieprojecten, die meemoo begeleidde in het kader van de inhaalbeweging digitale collectiedata. Daarnaast stonden de thema’s beeldherkenning en de creatie en ontsluiting van 3D-modellen in de kijker.
| Titel | Collegagroep Digitale Collectieregistratie 2023 (Voorkeurstitel) |
| Locatie | |
| Uitgever | [meemoo.be meemoo - Vlaams instituut voor het archief]
|
| Jaar van uitgave | 2023 |
| Rechten | CC-BY-SA |
| Persistent ID |
Hier delen we het verslag en enkele tips en tricks voor je eigen project. We zoomen ook in op 2 onderzoeksprojecten die aan de slag gingen met beeldherkenning. Want waarom zou je er als organisatie op inzetten? En hoe kan je ermee omgaan?
In't kort: wat is de Inhaalbeweging Digitale Collectiedata?
In het voorjaar van 2021 lanceerde het Departement Cultuur, Jeugd en Media voor de vierde keer een subsidieoproep voor een inhaalbeweging omtrent digitale collectieregistratie. Het doel: de achterstanden op het vlak van digitale collectieregistratie wegwerken, het inzetten van collectiedata als open data en het zichtbaar maken en valoriseren van die data. Sinds 2020 voorziet meemoo een intensieve begeleiding voor deelnemende organisaties.
Projectresultaten
Tijdens de collegagroep op 16 maart deelden naar goede gewoonte volgende collega’s de resultaten van hun registratieproject:
Museum Hof van Busleyden: DIGIBOU. Een digitale toekomst voor de Bourgondische Erfenis
(voorgesteld door Famke Peters)
Famke Peters, collectieregistrator in Museum Hof van Busleyden, kwam meer vertellen over DIGIBOU, een project rond het thema 'Bourgondische renaissance' uitgevoerd in samenwerking met Stadsarchief Mechelen en Datable. Het hoofddoel van dit project? Bourgondisch-gerelateerd erfgoed beschikbaar maken voor onderzoek, waardering, publiekswerking en hergebruik. Met andere woorden: het registreren, digitaliseren, ontsluiten en verduurzamen van collectiedata. Het project zette in het bijzonder in op het leggen van relaties tussen objecten onderling, en tussen objecten en onder meer personen, plaatsen en gebeurtenissen.
Meer over de verschillende stappen van dit project ontdek je in de presentatie.
Learnings voor andere projecten:
- Voldoende inzetten op verduurzaming van projectresultaten is een uitdaging.
- Een goede balans zoeken tussen structurele basiswerking en inzetten op vernieuwing.
- Goed prioriteren tijdens het project is belangrijk. Sommige acties zijn erg tijdrovend.
Vlaams Architectuurinstituut (VAi): Van de lichtbak af
(voorgesteld door Frits Vandeweghe)
Ook Frits Vandeweghe van het Vlaams Architectuurinstituut kwam in de voormiddag de resultaten van hun registratieproject ‘Van de lichtbak af’ voorstellen. Daarbij was het doel om een selectie van ca. 30 000 dia’s uit de collectie te digitaliseren en verwerken met automatische beeldherkenning door gebruik van artificiële intelligentie.
De dia’s zijn binnen het VAi een waardevolle maar verborgen collectie die het werk en de activiteiten van verschillende architecten weergeven. De digitalisering van deze collectie was dringend om verschillende redenen:
- Dia’s zijn een fragiel medium. Ze verkleuren of verbleken na enige tijd door de impact van licht, warmte en luchtvochtigheid. Ook stof en vuil hebben een negatief effect.
- Dia's zijn moeilijk te raadplegen door gebruikers in hun leeszaal.
- Betekenisvolle ordening en context dreigen bij elke manipulatie verstoord te raken.
Benieuwd naar hun aanpak? Lees er verder in dit verslag meer over, bij het thema beeldherkenning.
Museum Mayer van den Bergh: Het historisch archief van het Museum Mayer van den Bergh: Reconstructie van de (inter)nationale netwerken van een Antwerpse verzamelaarsfamilie.
(voorgesteld door Jacoba Waumans)
Jacoba Waumans van Museum Mayer van den Bergh vertelde meer over hun afgeronde registratieproject. Het onderwerp van hun registratie- en ontsluitingsinspanningen? Hun historisch museumarchief, bestaande uit 2.550 nooit eerder overkoepelend ontsloten archiefstukken over de museumstichting, de collectievorming en hun netwerken van verzamelaars en kunsthandelaars. Door het ontbreken van zuurvrij verpakkingsmateriaal verkeerden heel wat van deze archiefstukken in niet al te beste staat. Verder was er ook een bijkomende uitdaging op vlak van systeemarchitectuur: namelijk de integratie van een nieuw archiefsysteem.
Benieuwd naar de details? Duik in de presentatie.
Learnings voor andere projecten:
- Registreren vraagt om teamwerk en kost veel tijd. Leg geen te strakke deadline op en voorzie voldoende marge voor onverwachte zaken.
- Zorg ervoor dat naast de tijdelijke projectmedewerkers ook andere collega’s voldoende op de hoogte zijn van het project om de info duurzaam beschikbaar te maken.
- Je laten begeleiden door meemoo is een aanrader!
M Leuven: project Druk! Werk!
(voorgesteld door Jochen Suy)
Jochen Suy van M Leuven stelde de resultaten van hun registratieproject ‘Druk! Werk!’ voor. Het doel? De registratiegraad van het prentenkabinet verhogen. De focus? 5.000 prenten en tekeningen die nooit eerder werden geregistreerd. Uiteindelijk werden 7.500 prenten geregistreerd, zuurvrij herverpakt en gedigitaliseerd. In totaal beheert M nu een collectie van 25.000 prenten en tekeningen.
Meer over de verloop van dit project ontdek je in de presentatie.
Learnings voor andere projecten:
- Werk samen met vrijwilligers. Ze zijn van onschatbare waarde tijdens een grootschalig en arbeidsintensief project.
- Voorzie de beeldvorming van de objecten vroeg genoeg in het traject, om een grote tijdsdruk op het einde te vermijden.
- Betrek het publiek en externen bij het project. Zo kan je het belang van je collectie vergroten.
Invulboeken voor Objecten en Publicaties
(voorgesteld door meemoo-collega Alina Saenko)
Handig bij het digitaal registreren van collecties? Het Invulboek Objecten. Meemoo-collega Alina kwam meer vertellen over dit handboek voor het documenteren van cultureelerfgoedobjecten in een collectiebeheersysteem. Zo kwamen ook enkele nieuwe zoekmogelijkheden aan bod waardoor je kan zoeken op de specifieke veldnaam van je systeem voor collectieregistratie of collectiebeheer.
Bekijk hier de presentatie:
Vlaamse erfgoeddatabanken
(voorgesteld door meemoo-collega Tinneke de Clercq)
Verder was ook meemoo-collega Tinneke te gast op tijdens de collegagroep. Ze deed alles uit de doeken over het traject van de nieuwe Vlaamse Erfgoeddatabank, waarbij de registratie- en collectiebeheersystemen Erfgoedplus of Erfgoedinzicht geïntegreerd worden in één nieuw collectiebeheersysteem. Een belangrijke update, aangezien veel instellingen gebruik maken van de diensten van Erfgoedplus en Erfgoedinzicht. De (potentiële) overstap naar een nieuw systeem is voor hen van groot belang en kan potentieel een impact hebben op hun werking.
Bekijk hier de presentatie:
Thema beeldherkenning
De namiddag stond grotendeels in het teken van het thema beeldherkenning, waarmee we experimenteerden in het FAME-project. Daarin onderzochten we aan de hand van 3 case studies hoe gezichtsherkenning kan dienen als tool voor metadatacreatie en -verrijking. Vandaag breien we verder op de resultaten en ervaringen van FAME in het meer grootschalige GIVE-metadataproject.
Beeldherkenning is ook een belangrijk aspect in een aantal projecten binnen de inhaalbeweging. Hoe ADVN, FOMU, KOERS en VAi er precies mee omgingen? Hieronder gaan we dieper in op hun resultaten en ervaringen die ze deelden tijdens de collegagroep. Beschik je als organisatie over een fotocollectie? Misschien doe je wel inspiratie op om zelf artificiële intelligentie en machinelearning in te zetten.
ADVN, KOERS en FOMU: Tegenlicht
(voorgesteld door Phaedra Claeys)
Phaedra Claeys van ADVN kwam het project ‘Tegenlicht’ van ADVN, KOERS en FOMU toelichten, waarbij ze gezichtsdetectie- en herkenning loslieten op een grote hoeveelheid fotonegatieven. Zo pakten ze het aan:
Fase 1: collectiebeschrijving, digitalisering en vooronderzoek naar beeldherkenning
Welke collectie? 6 archieven, 400.000 negatieven.
Het doel? Enerzijds de registratie- en digitaliseringsgraad verhogen, anderzijds een beter inhoudelijk beeld krijgen van hun negatievencollecties.
Hoe? Digitaliseren door middel van de contactvelmethode.
Resultaat? 13.000 contactvellen in TIFF-bestandsformaat, nadien werden de individuele beelden gecropt en als JPEG’s bewaard in het meemoo-archiefsysteem.
Fase 2: implementatie beeldherkenning en inventarisatie
Voortbouwend op de resultaten van het FAME-project en hun eigen vooronderzoek gingen de organisaties aan de slag met de implementatie van de beeld- en gezichtsherkenning. Op basis van verschillende use cases, werkten ze een modulaire architectuur uit voor de gezichtsdetectie en -herkenning, waarbij onder andere gekozen werd voor een referentieset met naam, ID en een 5-tal afbeeldingen en Azure als herkenningstool.
Fase 3: reconciliatie, open data en onderzoek referentieset
Voor de validatie van de beelden gingen de organisaties aan de slag met Labelstudio, een opensource platform voor het labelen van data. Dit programma verschillende voordelen: zo kan je veel filters instellen, zoals een waarschijnlijkheidsscore en krijg je geen cutout van het gezicht, maar de hele foto te zien, wat een nuttige context is bij het valideren. Maar het heeft ook een keerzijde: je kan er niet mee in bulk valideren, en ook ‘lege’ validaties zijn mogelijk.
Het resultaat tot nu toe? Voor validatie werden 1.325 personen herkend, goed voor in totaal 168.580 gezichten. In de labeltool werden alle herkende gezichten met een waarschijnlijkheidsscore van meer dan 0,5 opgeladen, wat het totale aantal te valideren gezichten op 57.707 bracht. Daarvan zijn ondertussen net geen 30.000 gezichten gevalideerd.
Duik dieper in het project via de presentatie.
Learnings voor andere projecten?
- Azure levert verrassend goede resultaten op. Personen worden ook herkend als ze in een grote menigte op slechte pose afgebeeld zijn.
- Een zeer goede controle van de referentieset is noodzakelijk. Bij een slechte referentieset is de impact op herkenning heel groot.
VAi: ‘Van de Lichtbak af’
(voorgesteld door Frits Vandeweghe)
Frits van het Vlaams Architectuurinstituut deelde meer over hoe hun project ‘Van de lichtbak af’ verlopen is, en welke rol beeldherkenning hierin speelde.
Fase 1: collectiebeschrijving en digitalisering
Welke collectie? Hun dia-collectie afkomstig uit zes verschillende archieven.
Het doel? Enerzijds hun collectie veiligstellen en toegankelijk maken voor een breder publiek, anderzijds kennis opbouwen over automatische beeldherkenning en de omgang met privacygevoelig materiaal, auteursrechten en licenties.
Hoe? Digitalisering van individuele dia’s met een middenformaatcamera.
Het resultaat? 725 geregistreerde diahouders met in totaal 35.564 gedigitaliseerde dia’s.
Op dit moment ontbreekt een actuele norm om de kwaliteit van diareproducties te beoordelen. Samen met een digitaliseringsbedrijf en consultant zette het VAi een proces op voor de kwaliteitscontrole van de digitalisering.
Fase 2: beeldherkenningstraject
VAi maakte gebruik van beeldherkenning om hun diacollectie automatisch te metadateren en om privacygevoelige beelden op te sporen. Met behulp van object- en gezichtsherkenning kon het risico op gevoeligheid van beelden worden bepaald aan de hand van een score: high risk-beelden (die te privacygevoelig waren) werden er uitgehaald, mid risk-beelden werden eerst gecontroleerd, low risk-beelden waren deze die geen menselijke gezichten afbeelden. Een medewerker kon de risicovolle beelden nadien nader beoordelen.
Fase 3 : toegankelijk maken van data
Ten slotte namen ze enkele stappen om hun data zo toegankelijk mogelijk te maken. Naast het raadpleegbaar maken van de beelden op hun collectiewebsite en het doorzoekbaar maken van de AI-tags, werden ook alle resultaten op hier gepubliceerd.
Learnings voor andere projecten?
- Zorg voor een goed omschreven controleprocedure om de kwaliteit van diareproducties te beoordelen. Hiervoor helpt het om de hulp van een consultant in te roepen.
- Beeldherkenning moet gericht, doordacht en slim ingezet worden. Kies een technologie en aanpak die zinvol en waardevol is voor je eigen werking en doelstellingen.
GIVE-metadataproject
(voorgesteld door meemoo-collega Matthias Priem)
In het kader van het thema beeldherkenning, kwam meemoo-collega Matthias Priem een stand van zaken geven over het GIVE-metadataproject. Daarin passen we gezichtsherkenning toe op zo'n 120.000 uur aan videomateriaal van tal van partners. Eerder deden we al ervaring op met gezichtsherkenning in het FAME-project. Daarin onderzochten we aan de hand van 3 pilootprojecten hoe deze technologie kan dienen als tool voor metadatacreatie en -verrijking. In het meer grootschalige GIVE-metadataproject breien we verder op de resultaten en ervaringen van FAME.
Herbekijk de presentatie hier:
Workshop 3D-digitalisering en 3D-objecten tonen via de ErfgoedApp Manager
Naast beeldherkenning, doken we in de namiddag dieper in het thema 3D-digitalisering. Bram Wiercx van FARO demonstreerde tijdens een workshop hoe je via de ErfgoedApp 3D-objecten eenvoudig kan tonen en zelfs in een echte omgeving kan plaatsen aan de hand van augmented reality. Dit deed hij onder andere aan de hand van een 3D-digitalisering uit het GIVE-Topstukkenproject. Ten slotte kwam meemoo-collega Timothy een korte stand van zaken geven over dit project waarin onder andere 134 objecten in 3D gedigitaliseerd worden. Hoe je precies aan de slag gaat met een 3D-digitalisering van erfgoedobjecten lees je in deze techblog.
Herbekijk de presentatie hier:
De collegagroep is een initiatief van FARO, het Departement CJM en meemoo en heeft tot doel uitwisseling, intervisie en coaching te geven bij de projecten van de inhaalbeweging digitale collectiedata.