Projecten:Open Cultuur Data

Open Cultuur Data was een project dat bewustwording rond open data in de culturele sector stimuleert en culturele contentproviders ondersteunt om hun data als open data te publiceren.

Geschiedenis

In september 2011 verenigden enkele Nederlandse organisaties zich in het netwerk Open Cultuur Data Nederland. De groep organiseerde een hackathon die resulteerde in 13 Open Cultuur Data apps. Er volgden masterclasses, een app-competitie en drie hackathons waarbij ontwikkelaars nog meer open culturele datasets op innovatieve manieren gebruikten. Uiteindelijk werden er nog 27 apps bij gecreëerd en in totaal 34 open datasets ontsloten.

Het succes van de opencultuurdata.nl campagne ging ook in Vlaanderen niet onopgemerkt voorbij. PACKED vzw – Expertisecentrum Digitaal Erfgoed initieerde eind 2012 de tegenhanger opencultuurdata.be en bouwde dit traject in 2013 verder uit. De werking van PACKED vzw op het vlak van standaarden voor cultureel erfgoedontsluiting en uitwisselbaarheid, de betrokkenheid in de Gebruikersgroep Cultureel Erfgoed en Auteursrecht en de ervaring bij het ondersteunen van organisaties die hun digitale content willen aanleveren aan Europeana, vormden een goede voedingsbodem om te bekijken hoe dit Nederlandse Open Cultuur Data verhaal naar België kon vertaald worden.

Om in Vlaanderen een dynamiek te creëren rond open data in de culturele sector, moesten verschillende actoren worden aangesproken. In eerste instantie de eigenaars van data, waarbij we niet enkel keken naar de erfgoedsector maar het bredere kunstenveld wilden betrekken, ontwikkelaars van applicaties maar ook ondersteunende organisaties zoals FARO of Flanders DC. Verder was het belangrijk aansluiting te zoeken bij bestaande events, competities, hackathons etc. in het open data-circuit. Ook moest worden overwogen in welke vorm en mate er verdere ondersteuning kon worden gegeven aan dataproviders, bijvoorbeeld in de vorm van masterclasses. Bovendien ging de voorkeur ook naar een pragmatische aanpak: data wordt aangeboden als open data naar aanleiding van de vraag ‘wat kan ik doen met interessante/leuke/… datasets uit mijn organisatie?’, eerder dan te vertrekken vanuit de gedachte ‘alles moet open’.

Structuur

PACKED vzw zag opencultuurdata.be (deze website wordt gearchiveerd) in eerste instantie als een awareness-campagne rond open culturele data waaraan in het jaar 2013 verschillende events gekoppeld werden.

Opencultuurdata.be is de naam van de overkoepelende campagne die uitging van PACKED vzw en voornamelijk gericht was op bewustwording rond open data in de culturele sector en technische ondersteuning om data als open data te publiceren. Via de website opencultuurdata.be werd informatie verstrekt rond het hoe en wat van open data. Waarom mijn data überhaupt open maken, en hoe doe ik dat dan? Welke standaarden moet ik hierbij in acht nemen? De website was de plek bij uitstek om updates over het algemene project en de events te geven, dataproviders en hun data in de kijker te zetten en alle hulpmiddelen/instructiemateriaal beschikbaar te maken. (Sinds april 2016 zijn de informatiematerialen uit bv. de masterclasses te vinden op deze CEST-website - zie onder).

In september 2013 werd de eerste ontwikkeldag onder de naam Apps for Culture georganiseerd. Tijdens dit event gingen ontwikkelaars aan de slag met de beschikbare open cultuur data sets met als doel een applicatieconcept te ontwikkelen. De beschikbare datasets werden toegelicht. Na het event bleef de ontwikkeling van de apps doorgaan onder de vorm van een hack-competitie. Deze liep tot aan het einde van het jaar 2013 en werd afgesloten met een feestelijke prijsuitreiking in december.

Partners

Het project opencultuurdata.be en de evenementen die in dit kader plaatsvonden werden gecoördineerd door PACKED vzw – Expertisecentrum Digitaal Erfgoed. De uitbouw van het project was mogelijk door bijdrage van de Vlaamse Overheid en de steun van een breed partnernetwerk:

• Open Cultuur Data Nederland
• OKFN – Open Knowledge Foundation
• Creative Commons België
• Kunstencentrum Vooruit
• FARO – Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed
• Cultuurnet
• iMinds

Omwille van de grote analogie in programma werd er ook een directe lijn behouden met het team achter opencultuurdata.nl – zo maakten we onder andere gebruik van hun online huisstijl. Contact: Lotte Belice Baltussen of Maarten Brinkerink.

Masterclasses

Ter voorbereiding van Apps for Culture en het eigenlijke publiceren van info als open data, organiseerden PACKED vzw, OKFN, CC-BE en FARO enkele masterclasses van twee halve dagen die kandidaat-dataproviders klaarstoomde als om hun data als open data te publiceren.

Masterclass Open Data van A tot Z

Wanneer: Op 21 en 28 mei 2013

Wat: In twee halve dagen leerden we wat ‘Open Data’ nu juist is en hoe jouw instelling ook ‘open’ kan zijn. Dit gebeurde op basis van een theoretisch luik en meer praktijkgerichte sessies. In de masterclass werden basisbeginselen en –concepten van open data uiteengezet, maar de aandacht ging vooral naar het opstellen van een datastrategie, het opstarten van de nodige dataservices en het oplossen van juridische en technische obstakels. De uiteenzetting gebeurde aan de hand van praktijkvoorbeelden, waarbij zoveel mogelijk werd teruggekoppeld naar de concrete situatie in de organisaties van de deelnemers.

Doel: Deelnemers zijn na afloop van de masterclass in staat minstens één dataset open te stellen.

Lesmateriaal: Je kan een handleiding Open Data van A tot Z bekijken op deze website (gebaseerd op masterclasspresentaties).

Masterclass Prepare your Metadata

Wanneer: Op 17 juni en 18 september 2014

Wat: De focus van deze masterclass lag op het creëren van schone, gestandaardiseerde data als onderdeel van het dagelijkse werkproces. Als demonstratie van de mogelijkheden werden enkele eenvoudige ingrepen in de lokale catalogus of collectiebeheerssysteem gepresenteerd. Deze zorgen ervoor dat metadata later als gestandaardiseerde, schone (linked) open dataset kan worden beschikbaar gesteld en verrijkt. Ontwikkelaars kunnen er dan ook sneller mee aan de slag om de data te verrijken en te bewerken. Het tweede deel van de masterclass richtte zich specifiek op het gebruik van Open Refine als instrument voor dataschoning. Dat luik werd gegeven door Ruben Verborgh (Universiteit Gent) en Seth van Hooland (Université Libre de Bruxelles).

Doel: De masterclass was bedoeld voor registratoren, catalografen en andere erfgoedprofessionals die hun gegevens willen opschonen, ze als open data willen beschikbaar stellen, en ze te linken aan externe authorities of bronnen.

Lesmateriaal: Je kan een handleiding Prepare your Metadata bekijken op deze website (gebaseerd op masterclasspresentaties).

Datasets

Via dit overzicht kan je datasets vinden die erfgoedorganisaties in het kader van Open Cultuur Data onder een open licentie ter beschikking hebben gesteld.

(Pieter aan te vullen)